انواع گاوآهن عنوان مقاله امروز ماست. در این مقاله قصد داریم تا یکی از ماشین آلات معروف و پرکاربرد کشاورزی، یعنی گاوآهن و انواع آن و کاربردهایش را بررسی کنیم. هر گاوآهن کاربرد خاصی دارد.
گاوآهن که به خیش نیز معروف است، برای کندن، زیر و رو کردن زمین و شخم زدن زمین استفاده می‌شود و کاربرد دارد. این وسیله دارای تیغه هایی از جنس فولاد است که در گذشته به وسیله چهارپایان به خصوص گاو بر روی زمین کشیده می‌شده است و امروزه به تراکتور متصل می‌شود و بر روی زمین زراعی کشیده می‌شود.
با چیزهایی که گفته شد، می‌توان متوجه شد که گاوآهن یکی از ابتدایی ترین و مهم‌ترین ابزارهای خاک ورزی اولیه در کشاورزی است. گاوآهن انواع مختلفی دارد که از جمله آن می توان به انواع گاوآهن های زیر اشاره کرد:
- گاوآهن برگردان دار
- گاوآهن زیر شکن
- گاوآهن دوار
- گاوآهن بشقابی
- گاوآهن چیزل
- گاوآهن ساب سویلر
نحوه کار گاوآهن
همان طور که اشاره کردیم از گاوآهن برای شخم زمین استفاده می‌شود. به این صورت که این کار از طریق بریدن و برگرداندن لایه سطحی خاک به عمق ۱۰ سانتی متر تا ۴۰ سانتی متر استفاده می‌شود.
هدف از این شخم اولیه این است که نیازهای اولیه گیاه برای رشد برطرف شود. در واقع شخم زدن زمین، تغییرات فیزیکی ای است که خاک را برای رشد و کاشت گیاه آماده می‌کند. استفاده از گاوآهن خاک را برای کاشت بذر و ریشه گیاه آماده می‌کند. گاوآهن هایی که امروزه و در گذشته استفاده می‌شده است، از تکامل چنگک های چوبی ساخته شده اند.
فواید استفاده از گاوآهن
از فایده های استفاده از گاوآهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بریده شدن علف های هرز در حین کار و یا ریشه کن شدن آن‌ها
- مدفون شدن علف های هرز در زیر خاک پس از کنده شدن
- زیر و رو کردن ریشه ها و غده های زیرزمینی و آوردن آن ها بر روی خاک
- مخلوط کردن خاک با انواع و اقسام کودهای طبیعی و شیمیایی، دامی و … .
- به زیر خاک رفتن خاشاک و بقایای گیاهان باقی مانده و تبدیل شدن آن ها به کود
- زیر و رو شدن خاک موجب افزایش نفوذ و جریان آب در خاک می‌شود.
- زیر و رو شدن خاک با گاوآهن باعث تهویه هوای خاک می‌شود و به حفظ سلامت خاک و آماده سازی بستر بذر و ریشه کمک می‌کند.
- کمک به افزایش نفوذ و جریان آب در خاک
- پاک سازی خاک با از بین بردن حشرات، تخم و لارو آن ها
- مخلوط شدن خاک: مخلوط شدن بقایای گیاهی و تهویه خاک به رشد میکروارگانیسم های موجود در خاک کمک می‌کند و این میکروارگانیسم ها نیز به تجزیه ی سریع تر مواد داخل خاک کمک می‌کنند. این تجزیه شدن باعث ایجاد نیتروژن، فسفر و پتاس و مواد غذایی مورد نیاز گیاهان می‌شود و در نهایت به رشد گیاهان کمک می‌کند.
انواع گاوآهن
در ادامه به معرفی انواع گاوآهن می‌پردازیم.
گاوآهن برگردان دار
از این گاوآهن برای شخم اولیه زمین استفاده می‌شود. گاوآهن برگردان دار به نام گاوآهن نیز مشهور است. این نوع از گاوآهن ها خاک را برای کشت دانه و بذر آماده می‌کنند. نحوه کار آن ها بدین صورت است که با زیر و رو کردن خاک، باعث کنده شدن علف های هرز هم می‌شوند و آن ها را به زیر خاک می‌فرستند.
گاوآهن بشقابی
این نوع از گاوآهن ها شامل تعدادی بشقاب مقعر هستند که زوایه دار و یا عمود بر زمین هستند. لبه ی این بشقاب ها ممکن است صاف و یا دندانه دار باشد. گاوآهن بشقابی در شرایط خاصی استفاده می‌شود. مانند:
- مواردی که نیاز به شخم های عمیق بیشتر از ۴۰ سانتی متر دارد.
- زمین های دارای خاک سخت و خشک
- خاک های ناهموار و ریشه دار
- زمین های با بقایای گیاهی بسیار زیاد
گاوآهن چیزل
خیش در این نوع از گاوآهن ها به صورت مثلث و به شکل اسکنه می‌باشد. هنگامی که یک لایه غیرقابل نفوذ در خاک وجود دارد، کشاورز از این نوع گاوآهن استفاده می‌کند. چیزل ها در زمین های خشک استفاده می‌شوند و کلوخ های زمین را خرد می‌کنند.
گاوآهن زیر شکن
از گاوآهن زیر شکن برای نرم کردن عمق های زیرین خاک استفاده می‌شود.
گاوآهن دوار
این گاوآهن ها در محوری می‌چرخند و چرخش حاصل به صورت دوار خاک را زیر و رو می‌کند. این نوع از گاوآهن، برخلاف سایر گاوآهن ها خاک را زیر و رو نمی‌کنند، بلکه آن را در عمق مشخصی خرد و مخلوط می‌کنند. گاو آهن روتیواتور هیچ گونه شیار یا پشته ای نیز در خاک ایجاد نمی‌کند.
گاوآهن ساب سویلر
این نوع از گاوآهن ها بسیار شبیه به گاوآهن های چیزل هستند با این تفاوت که سنگین تر هستند و وزن بیشتری دارند. می‌توانند خاک را عمقی تر می‌شکنند.
